Obowiązujące od stycznia tego roku przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują objęcie mechanizmem odwrotnego obciążenia szerszego zakresu transakcji między przedsiębiorcami, mających za przedmiot świadczenie usług budowlanych.
Od 1 stycznia 2017 r. prowadzący działalność gospodarczą w zakresie możliwym do objęcia mechanizmem odwrotnego obciążenia powinni zwrócić szczególną uwagę w udokumentowaniu tego typu operacji. Mogą pojawić się problemy z odpowiednią klasyfikacją usług budowlanych w odniesieniu do załącznika nr 14. W przypadku wątpliwości, najlepszym rozwiązaniem będzie potwierdzenie symbolu PKWiU przez Główny Urząd Statystyczny . Zachowując ostrożność zarówno wykonawcy jak i podwykonawcy powinni udowodnić status drugiej strony jako czynnego podatnika VAT w dniu wykonywania usługi oraz każdorazowo podawali na fakturach klasyfikację symbolu PKWiU.
Podatnikami VAT, są sprzedawcy. Mogą zdarzyć się sytuację w których podatnikami staną się również nabywcy jak przewiduje art. 17 ust. 1 pkt 4-8 wspomnianej ustawy. W takiej sytuacja strona sprzedawcy wystawia dokument – fakturę w kwocie netto na której zamieszcza odpowiednią adnotację, w tym przypadku „odwrotne obciążenie”. Nabywca jest zobowiązany w takiej sytuacji do rozliczenia księgowego takiej transakcji, ujęcia zarówno podatku VAT naliczonego jak i należnego.
Aktualna treść art. 17 ust. 1 pkt 8 oraz art. 17 ust. 1h ustawy o VAT w zakresie odwrotnego obciążenia w branży budowlanej stanowi iż mechanizm będzie miał zastosowanie w sytuacji spełnienia łącznie następujących warunków
- usług należy do kategorii robót budowlanych zgodnych z treścią załącznika nr 14 do ustawy - usługodawcą jest podatnik VAT czynny,
- usługobiorcą jest podatnik VAT czynny, - usługodawca świadczy usługę jako podwykonawca.
Załącznik nr 14 jest nowym elementem ustawy o VAT w którym zostały wskazane kategorie w ujęciu PKWiU w zakresie od 41.00.30.0 do 43.99.90.0. Właśnie w przypadku tych kategorii usług na fakturach będziemy zachowywać zasadę mechanizmu odwrotnego obciążenia. Dokonując wyboru PKWiU nie możemy kierować się jedynie nazwą usługi. Musi patrzeć horyzontalnie i rozważyć szczegółowy charakter danej usługi i wspomóc się klasyfikacją statystyczną. Aby zapewnić ochronę naszej decyzji dotyczącej wyboru mechanizmu odwrotnego obciążenia najlepiej posiłkować się: treścią umowy, opisem usługi na fakturze oraz, na czym faktycznie polegał charakter wykonanej usługi.
Kolejną elementarną zasadą odwrotnego obciążenia w przypadku wskazanych robót budowlanych będzie wykonywanie usługi w ramach podwykonawcy. Czyli wykonując usługę jako główny wykonawca nie będzie prawidłowym zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia – lecz zasady ogólne. Minister finansów w związku z licznymi problemami w interpretacji pojęcia podwykonawcy 17 marca 2017 r. wyjaśnił że mając na myśli podwykonawcę powinniśmy zasięgnąć do Słownika Języka Polskiego który wskazuje że – to firma lub osoba wykonująca prace na zlecenie głównego wykonawcy. Co ważne zostało wskazane, że dla zastosowania odwrotnego obciążenia muszą brać udział co najmniej trzy podmioty:
- inwestor,
- główny wykonawca,
- podwykonawca.
Mianem podwykonawcy należy również przyjąć kolejnych wykonawców którzy działają w tym przypadku na zlecenie podwykonawcy.
